Brak wyników

Uważność w organizacji

16 kwietnia 2019

Rola mindfulness w budowaniu kultury agile we współczesnych organizacjach, czyli o tym, jak uważne „bycie” wspiera „zwinne” życie

0 1395

Wnikliwe spojrzenie na to, co łączy mind­fulness z podejściem agile, mogłoby stać się obiektem obszernych badań. Obydwa podejścia są ciągle rozwijane i rozszerzane na coraz to nowe konteksty. Obydwa robią zawrotną karierę we współczesnym, rozpędzonym świe­­cie. Artykuł ma na celu przybliżenie te- matu i ukazanie jego potencjału do dalszych eksploracji.

Autorka przedstawia istotę i genezę podejścia agile oraz kluczowe warunki powodzenia we wdrażaniu tego podejścia w biznesie (i nie tylko w biznesie). Głównym przesłaniem niniejszego artykułu jest teza o nierozerwalnym związku uważności z agile oraz zalecenie, by rozwijać tzw. agile mindset poprzez ­praktykę uważności jako formy pracy z umysłem. Praktyka mind­fulness jest opisana w pewnym sensie jako środek do celu, jakim jest budowanie „zwinnych” postaw, zespołów i organizacji. Słowo agile na język polski przetłumaczono jako „zwinne” i w tym tekście będziemy używać obu nazw zamiennie.

Kontekst rynkowy 

Już od jakiegoś czasu w środowisku biznesu mówi się, że zwyciężają szybsi, a nie lepsi. Abstrahując od tego, czy się z tym zgadzamy, czy nie, na rynku obserwujemy dynamikę nieprzewidywalnych zmian o niespotykanym tempie, szczególnie w obszarze IT. Z tego względu trudno się dziwić, że branża ta stała się liderem we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań, nie tylko programistycznych i technologicznych, ale także w obszarze „zwinnego” (­agile) podejścia do zarządzania i realizacji projektów. 

Nieprzewidywalność w otoczeniu ma wpływ na zmianę podejścia do planowania w kierunku jego uelastycznienia i skrócenia okresów objętych planowaniem. Konieczność szybkiego reagowania wymusza nieustanne monitorowanie zmian zachodzących w otoczeniu oraz szybką odpowiedź produktową i dostosowanie usług. Innym towarzyszącym temu zjawiskiem są reorganizacje w kierunku usuwania bezwładności rozleg­łych, korporacyjnych struktur na rzecz zapewnienia szybkiego tempa reagowania, przepływu informacji, przyspieszenia procesu podejmowania decyzji. 
 

CZYM JEST AGILE?

To innowacyjne podejście do zarządzania projektami i wytwarzania oprogramowania nastawione na zwiększenie efektywności pracy i jakości rozwiązań dostarczanych klientowi. Wdrażane są w nim różnego typu narzędzia i metodyki „zwinnego” zarządzania projektami, np. Feature Driven Development, Extreme Programming, jednak najpopularniejszą metodyką jest Scrum. Co jest warte podkreślenia, obecnie podejście agile stopniowo wykracza poza obszar IT i programowanie, staje się nowym paradygmatem w zarządzaniu i jest rozszerzane na inne dziedziny funkcjonowania organizacji. Istota agile tkwi w sposobie pracy opartym na wartościach i zasadach opisanych w Manifeście zwinnego wytwarzania oprogramowania.


Manifest agile

Początki podejścia agile sięgają 2001 r., gdy grupa programistów – Agile Alliance – ogłosiła swój Manifest programowania zwinnego. Ów dokument stworzył podwaliny podejścia agile. Manifest ma swoją stronę internetową z możliwością przekładu na wiele języków. Składa się z opisu czterech kluczowych wartości oraz 12 zasad. W artykule przedstawiam fragment dotyczący wartości. Zainteresowanych odsyłam do materiału źródłowego.

Jak widać, podejście przedstawione w Manifeście jest zdroworozsądkowe, nastawione przede wszystkim na bezpośrednie relacje międzyludzkie, a nie opasłe tomy dokumentacji. Promuje elastyczność w reagowaniu na zmiany, by umożliwiać szybką odpowiedź na pojawiające się potrzeby klientów. Rewolucyjne zmiany w stosunku do klasycznego zarządzania projektami wynikają również z przyjęcia w podejściu agile tzw. lekkich metod programowania, np. Scrum. Autorzy Manifestu to niezależni programiści, używający w swojej pracy właś­nie takich metod, stąd metodykę agile charakteryzują struktury i metody zaczerpnięte z tego źródła, czyli:

  • samoorganizujące się (małe) zespoły cross-funkcyjne, które nie mają szefów i są upełnomocnione do podejmowania decyzji,
  • zespoły są wspierane przez Scrum masterów i agile coachów,
  • ważna jest ścisła współpraca z klientem na każdym etapie prac,
  • odchodzi się od sztywnego planowania długoterminowego na rzecz elastycznego reagowania w kolejnych odcinkach realizacji,
  • organizowane są codzienne 15-minutowe spotkania, tzw. stand-upy – omawia się na nich realizację zadań, natychmiast są wychwytywane potencjalne problemy,
  • pracuje się w krótkich cyklach, nazywanych sprintami (najczęściej dwa tygodnie),
  • uczenie się z doświadczeń – po każdym sprincie ­organizowane są spotkania podsumowujące – retrospektywy, w których kluczową rolę odgrywa informacja zwrotna,
  • w samoorganizujących się zespołach priorytety pra­cy najczęściej definiuje product owner, czyli przedstawiciel klienta, natomiast zespół samodziel­nie de­cyduje o sposobie wykonania pracy.
     

Manifest programowania zwinnego 

Odkrywamy nowe metody programowania dzięki praktyce w programowaniu i wspieraniu w nim innych.

W wyniku naszej pracy zaczęliśmy bardziej cenić:
Ludzi i interakcje od procesów i narzędzi
Działające oprogramowanie od szczegółowej dokumentacji
Współpracę z klientem od negocjacji umów
Reagowanie na zmiany od realizacji założonego planu

Oznacza to, że elementy wypisane po prawej są wartościowe, ale większą wartość mają dla nas te, które wypisano po lewej.

Źródło: //agilemanifesto.org/iso/pl/manifesto.html


Agile mindset

Mindset zwykle definiuje się jako pewnego rodzaju nastawienie, postawę, sposób myślenia. To jest niejako trzon każdej kultury organizacyjnej, często przedstawiany jako podstawa góry lodowej, niewidoczna pod warstwą wody, a silnie oddziałująca na całość.

Prawdopodobnie nie ma jednego obowiązują­cego opisu agile mindset poza tym, o którym można ­wnioskować na podstawie wartości zaprezentowanych w Manifeście.

W poszukiwaniu takiego wzorca warto w tym miejscu przytoczyć wnioski z badania Carol Dweck, profesor psychologii na Uniwersytecie Stanforda, autorki książki Mindset: The New Psychology of Success. Głównym obszarem zainteresowań autorki jest motywacja oraz sposoby wspierania osiągania sukcesów przez młodych ludzi. Dweck wyróżniła dwie skrajnie różne postawy:

  • grow mindset – gdy wierzymy, że wszystkiego możemy się nauczyć, z entuzjazmem i ciekawością podchodzimy do zadań, zastanawiamy się, jak coś zrobić, a często również – po co; jesteśmy otwarci na informację zwrotną, bo wiemy, że dzięki niej możemy się rozwijać i doskonalić nasze produkty i usługi;
  • fixed mindset – gdy z góry zakładamy, że nie jesteś­my w stanie się czegoś nauczyć, że czegoś zrobić się nie da, zamykamy się, nie chcemy słuchać przeciwnych argumentów i opinii, a tym bardziej nie przyjmujemy uwag krytycznych.

Jak można się było spodziewać, badania Dweck potwierdziły zdroworozsądkowe przypuszczenia, że osoby reprezentujące postawę grow mindset osiągają znacznie lepsze rezultaty niż osoby z podejściem fixed mindset. Prawdą jest też, że oscylujemy pomiędzy tymi dwoma biegunami. W pewnych sytuacjach reagujemy z większą otwartością, w innych – bardziej zachowawczo czy obronnie. 

Przytoczone powyżej rozróżnienie pomiędzy grow mindset a fixed mindset może okazać się bardzo pomocne w definiowaniu mentalności agile. Można bowiem przyjąć założenie, że osoby, które reprezentują postawę grow mindset, odpowiadają filozofii zaprezentowanej przez twórców Manifestu agile.

Aby możliwe było stworzenie kultury agile, kluczowa jest świadomość, że priorytetem jest zadowolenie klienta dzięki sprawnemu, terminowemu dostarczaniu mu najwyższej jakości usług i produktów oraz pozostawanie z nim w dobrej relacji i partnerskim dialogu. 

Aby to osiągnąć, niezbędne są: 

  • wypracowanie wysokiej jakości komunikacji i współ­pracy z klientem i w zespole, 
  • rozwinięta elastyczność i szybka adaptacja do zmian,
  • umiejętność przyjmowania i przekazywania informacji zwrotnych,
  • wysoka odporność psychiczna na trudności i niepowodzenia.


 

Tabela 1. Grow mindset vs. fixed mindset (opracowanie własne na podstawie koncepcji Carol Dweck)
Grow mindset Fixed mindset
  • wierzy we własne możliwości rozwoju i sens podejmowania wysiłku w tym kierunku
    wykazuje otwartość na nowe, ciekawość, chętnie eksperymentuje
  • aktywnie pozyskuje informacje zwrotne z otoczenia i doskonali swoje działania
  • jest wytrwały, odporny psychicznie
  • wykazuje postawę nakierowaną na rozwiązywanie problemów
  • inspirują go sukcesy innych
  • bazuje na tym, jaki jest, nie wierzy w możliwości zmiany
  • bezpiecznie się czuje w tym, co zna, i niechętnie opu...

Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • dostęp do wszystkich treści serwisu www.mindfully.pl
  • nieograniczony dostęp online do wszystkich treści na www.mindfully.pl
  • webinaria mindfulness na żywo
Sprawdź

Przypisy