Hygge, czyli duńska sztuka dobrego życia. Praktykuj hygge, odzyskaj równowagę

Wysoki poziom satysfakcji z życia Duńczycy zawdzięczają poczuciu bezpieczeństwa budowanemu przez państwo opiekuńcze. Kluczem do zrozumienia duńskiego dobrostanu jest uświadomienie sobie, że duńskie państwo dobrobytu potrafi redukować ryzyko, niepewność i lęk obywateli i nie dopuszcza do tego, żeby czuli się skrajnie nieszczęśliwi1. 

Źródłosłów hygge sięga prawdopodobnie XVI-wiecznego pojęcia hugge, czyli „obejmować się”. Jest to słowo właściwie nieprzetłumaczalne na język polski. Semantycznie najbliżej mu do takich określeń jak „przytulny”, „rodzinny” czy „domowy”. Hygge wyrosło z potrzeby ocieplenia surowego klimatu Danii, gdzie przez większą część roku panuje zimno i mrok. Łatwo jest je utożsamić z codziennymi rytuałami dającymi nam poczucie przyjemności i odprężenia. Wszak życie składa się z krótkich momentów, a ciągłe tkwienie w przeszłości lub przyszłości polegające na rozpamiętywaniu tego, co było, lub planowaniu tego, co ma nadejść, zabiera nam satysfakcję płynącą z doświadczania teraźniejszości w jej najprostszych przejawach. Idea hygge wymyka się jednoznacznym definicjom i dla każdego może znaczyć coś innego. Bo hygge to wiele różnych rzeczy: to sztuka stwarzania atmosfery intymności i ciepło na sercu, ale też zero zmartwień, poczucie ukojenia, przytulne tête-à-tête i moje ulubione kakao przy świecach. Hygge to raczej odpowiedni nastrój i coś, czego się doświadcza, a nie rzeczy. To przebywanie z ludźmi, których się kocha. To dom2.

Hygge w relacjach

Nieodłącznym elementem hygge jest tworzenie wartościowych i głębokich relacji z innymi. Jak dowiedli naukowcy z Uniwersytetu Harvarda, którzy przez 75 lat badali losy 724 mężczyzn, największy wpływ na poziom szczęścia i satysfakcję z życia mają właśnie dobre relacje z ludźmi. Psychiatra Robert Waldinger, kierownik projektu The Harvard Study of Adult Development, przedstawiając wnioski z badań, mówi, że dla poczucia dobrostanu psychicznego i fizycznego nieważna jest ilość relacji, ale ich jakość. Uczestnicy badania ­harwardzkiego, którzy pozostawali w satysfakcjonujących związkach, cieszyli się lepszym zdrowiem i mieli sprawniejszy umysł oraz lepszą pamięć.
 

Celebrowanie wspólnych chwil z bliskimi stanowi podwalinę filozofii hygge. Czułość i bliskość sprawiają, że w naszym organizmie zaczyna wydzielać się oksytocyna. Jest to hormon odpowiedzialny za doświadczanie przyjemności w sytuacjach intymnych, podczas bycia razem, przytulania, doświadczania bliskości drugiego człowieka. Wysokie stężenie oksytocyny notuje się w trakcie porodu i po narodzinach dziecka. Dzięki wyrzutowi tego hormonu matka buduje więź z dzieckiem, ma motywację do opieki nad nim i obdarza je uczuciem. 
 

Wydzielanie oksytocyny u ludzi stymuluje takie postawy jak współpraca, ufność i szczodrość. Mobilizuje do zachowań prospołecznych oraz empatycznego podejścia do innych. 

Życie towarzyskie dla introwertyków 

Meik Wiking, dyrektor Instytutu Badań nad Szczęściem w Kopenhadze, żartobliwie nazywa hygge życiem towarzyskim dla introwertyków. Im bardziej kameralnie i swobodnie, tym bardziej hyggelig. Przebywanie razem w atmosferze hygge może ograniczać się do jednej bliskiej nam osoby, nie wymaga wychodzenia z domu, a tym bardziej uczestniczenia w hucznych imprezach i przebywania wśród dużej liczby osób. Introwertycy, czyli typy temperamentu z mniejszym niż ekstrawertycy zapotrzebowaniem na stymulację, preferujący spokojne aktywności w wąskim gronie zaufanych osób, rzeczywiście dobrze się czują w atmosferze hygge. Nie doznają wówczas męczącego uczucia przytłoczenia, spowodowanego nadmiarem bodźców społecznych. Zbyt duża stymulacja przeciąża bowiem ich układ nerwowy. Introwertycy po takich nadmiernych doświadczeniach towarzyskich potrzebują wyciszenia i samotności. Ten stan ma nawet w psychologii swoją ­specyficzną nazwę – social hangover (kac społeczny). Tak jak po mocno zakrapianej imprezie czujemy się wczorajsi, niewyspani i zmęczeni, tak introwertycy po ekspozycji na silne bodźce społeczne potrzebują psychicznej regeneracji. Do tego świetnie im służą narzędzia hygge – wieczór z książką, kubek parującej herbaty, ulubiony film, który oglądają, leżąc pod kocem. 
 

A co z tymi, którzy są duszami towarzystwa? Ekstra­wertycy zachowują się odwrotnie – dla nich źródłem satysfakcji jest wielość i intensywność kontaktów interpersonalnych. Dobrze się czują w dużych grupach, często odgrywają role przywódcze. Próg pobudzenia ich układu nerwowego jest wyższy niż u introwertyków, dlatego do optymalnego funkcjonowania potrzebują większej stymulacji i więcej sytuacji towarzyskich. 

W idei hygge ważne jest, by nasze więzi z innymi odzwierciedlały rzeczywiste preferencje i pasowały do naszego temperamentu. Chodzi o to, by nie zmuszać się do relacji, które stanowią dla nas źródło frustracji. Gdy po kontakcie z drugą osobą lub grupą osób czujemy się zmęczeni, pozbawieni energii, nie warto utrzymywać go na siłę.

Prostota i esencjalizm

Idea hygge tkwi w prostocie. My, Skandynawowie, jesteśmy tak samo szczęśliwi w domu, jak i podczas odkrywania tajników przyrody, a ta równowaga naprawdę jest kluczem do zrozumienia naszego stylu życia. Świat skandynawskiego hygge kręci się wokół podstaw i upraszczania naszego życia. W końcu po co ­komplikować sobie wszystko podczas naszego krótkiego pobytu na tym świecie, jeśli podstawą dobrego życia jest prostota?3

W świecie wypełnionym nadmiarem i pośpiechem, wielością wyborów, hygge stanowi powrót do podstawowych wartości, takich jak poczucie bezpieczeństwa płynące z bycia razem, przebywanie na łonie natury, odczuwanie wdzięczności za to, kim jesteśmy i co mamy. Jest sięgnięciem do esencji i skupieniem się na celebrowaniu prostych przyjemn...